Temat: Glicerol – alkohol wielowodorotlenowy
Niewielu z was,
smarując ręce kremem glicerynowym, zdaje sobie sprawę z tego, że gliceryna
to alkohol – tyle, że wielowodorotlenowy. Domyślamy się jednak, że jest
nieszkodliwa dla zdrowia. Nie oznacza to wcale, że ta właściwość jest
charakterystyczna dla wszystkich alkoholi z kilkoma grupami
wodorotlenowymi. Popularny składnik płynu do chłodnic samochodowych, glikol
etylenowy, jest silną trucizną. Co odróżnia te alkohole od etanolu czy
metanolu?
Już
wiesz
·
jak są
zbudowane cząsteczki alkoholi;
·
jak
zapisuje się grupę funkcyjną alkoholi;
·
jaką
wartościowość ma grupa funkcyjna alkoholi;
·
jaką
wartościowość ma węgiel w związkach organicznych.
Nauczysz się
- zapisywać wzory alkoholi wielowodorotlenowych na przykładzie gliceryny
- stosować nazwy zwyczajowe i systematyczne poznanych alkoholi wielowodorotlenowych;
- badać właściwości glicerolu:
- wyjaśniać, dlaczego glicerol jest stosowany jako składnik kosmetyków.
Glicerol jest pochodną
propanu, w którym trzy atomy wodoru zostały zastąpione grupami
wodorotlenowymi. Stąd pochodzi nazwa propanotriol.
Glicerol w potocznym języku jest nazywany gliceryną. Pierwszy człon (propano-)
pochodzi od węglowodoru, którego łańcuch wchodzi w skład alkoholu, tri-
oznacza trzy grupy –OH
,
a końcówka -ol jest charakterystyczna dla alkoholi.
Zapoznaj się z poniższym filmem do 2 min 16s
Wzory
strukturalne
Propano‑1, 2, 3‑triol to nazwa systematyczna
gliceryny. Jak wyjaśniono wyżej określenie propano- wskazuje, że związek
ten jest pochodną propanu, numery: 1, 2, 3, tzw. lokanty,
informują, że każda grupa wodorotlenowa (grupa hydroksylowa) jest
połączona z innym atomem węgla, liczebnik tri- określa obecność
trzech grup wodorotlenowych, a końcówka -ol potwierdza
przynależność glicerolu do alkoholi.
C3H5(OH)3
2. Właściwości fizyczne glicerolu
Glicerol
(gliceryna) jest bezbarwną cieczą, dobrze rozpuszczalną w wodzie.
Temperatura wrzenia i gęstość cieczy są wielkościami charakterystycznymi dla
substancji i pozwalają na identyfikację danego alkoholu
Obejrzyj film
Kod: C8LV6X
3. Właściwości chemiczne glicerolu
Zapach i smak glicerolu
Glicerol nie ma zapachu. Ma słodki smak i cecha ta ma duże
znaczenie dla jego różnorodnych zastosowań.
Spalanie glicerolu
Glicerol, podobnie jak inne alkohole, ulega spalaniu. Do
zapoczątkowania reakcji konieczne jest jego wstępne ogrzanie. W zależności
od ilości dostępnego tlenu spalanie glicerolu może zachodzić w sposób
całkowity lub niecałkowity.
Spalaniu glicerolu towarzyszy kopcący płomień, który
świadczy o wydzielającej się sadzy.
Produktem niecałkowitego spalania glicerolu są węgiel i woda.
2C3H5 (OH)3 + O2 → 6C + 8H2O
Produktami całkowitego spalania glicerolu są tlenek
węgla(IV) i woda.
2C3H5 (OH)3 + 7O2 → 6CO2 + 8H2O
Temat: Zastosowanie glicerolu
W kosmetyce stosuje się
dwa rodzaje glicerolu – naturalną i pochodzenia petrochemicznego.
Glicerol pozyskuje się m.in. z tłuszczu kokosowego.
Glicerol pozyskuje się m.in. z tłuszczu kokosowego.
Glicerol ma właściwości higroskopijne
i w naturalny sposób osłania skórę, wiążąc wodę niezbędną do
zachowania prawidłowego nawilżenia skóry. Skutecznie nawilża przesuszoną skórę.
Wygładza, poprawia elastyczność, reguluje procesy odnowy naskórka. Jest dodawany
do niemal wszystkich kremów do rąk, kremów do twarzy i balsamów.
Podsumowanie
·
Glicerol i gliceryna to nazwy zwyczajowe
tego samego związku chemicznego – propanotriolu.
·
Cząsteczka glicerolu ma w swym składzie
trzy grupy wodorotlenowe.
·
Glicerol to gęsta oleista, bezbarwna
i bezwonna ciecz o słodkim smaku. Nie jest substancją trującą.
·
Glicerol ma wiele zastosowań w przemyśle
kosmetycznym, spożywczym, włókienniczym.
Zadanie do wykonania w zeszycie
1. Napisz równanie reakcji
spalania glicerolu, jeżeli jednym z produktów będzie gaz powodujący
mętnienie wody wapiennej.
2. Wyjaśnij,
jakie właściwości glicerolu decydują o jego zastosowaniu w kosmetyce.
